Λύση με πλωτές ανεμογεννήτριες

Μπορούν να ηλεκτροδοτήσουν το Αιγαίο, λέει στην «Κ» ο καθηγητής του ΜΙΤ κ. Παύλος Σκλαβούνος Συνέντευξη στον Κωστα Δεληγιαννη
Η ενέργεια που θα μπορούσε να παράγεται κάθε χρόνο μόνο στις ΗΠΑ από πάρκα ανεμογεννητριών τα οποία θα τοποθετούνταν στον ανοικτό ωκεανό και θα αξιοποιούσαν το τεράστιο αιολικό δυναμικό του αντιστοιχεί στο 7% της ποαγκόσμιας κατανάλωσης. Και όμως, αυτό το δυναμικό παραμένει στην πλειονότητά του ανεκμετάλλευτο σε όλο τον πλανήτη. Ο βασικός λόγος είναι πως οι λιγοστές ανεμογεννήτριες που έχουν εγκατασταθεί ήδη στη θάλασσα (κυρίως στη Δανία, την Ολλανδία και τη Βρετανία) θεμελιώνονται στον βυθό, κάτι που σημαίνει ότι βρίσκονται σε βάθη μέχρι 40 μέτρα και επομένως σε μικρή απόσταση από την ακτή. Ετσι, μοιραία συναντούν τις έντονες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών.
Ωστόσο, ο κ. Παύλος Σκλαβούνος, καθηγητής ναυπηγικής στο ΜΙΤ, έχει βρει πώς θα ξεπεράσουμε το δίλημμα «αισθητική ρύπανση των ακτών ή αναξιοποίητη αιολική ενέργεια»: κατασκευάζοντας πλωτές ανεμογεννήτριες οι οποίες θα αγκυρώνονται σε βάθη μεγαλύτερα από 100 μέτρα και επομένως δεν θα είναι ορατές από τις ακτές. Μάλιστα, όπως λέει στην αποκλειστική του συνέντευξη στο «Κ», οι ανεμογεννήτριες αυτές ακολουθούν τη λογική των πλωτών πλατφορμών άντλησης πετρελαίου που ο ίδιος έχει σχεδιάσει στο παρελθόν, οι οποίες λειτουργούν με επιτυχία εδώ και δεκαετίες στις ανοικτές θάλασσες.
— Τι σας έκανε να στραφείτε στη σχεδίαση ανεμογεννητριών που θα αγκυροβολούν στη θάλασσα;
— Εδώ και πολλά χρόνια, η ερευνητική μου δουλειά στο ΜΙΤ επικεντρωνόταν στη σχεδίαση πλωτών κατασκευών οι οποίες, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη, μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στους ωκεανούς. Μάλιστα, όταν έμαθα ότι στη Δανία δημιουργούνται τα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα ξαφνιάστηκα διαπιστώνοντας ότι οι ανεμογεννήτριες στηρίζονται σε υποστυλώματα στον βυθό - αυτό σήμαινε ότι αυξάνεται το κόστος τους και πως αναγκαστικά βρίσκονται κοντά στις ακτές. Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα μπορούσα να σχεδιάσω πλωτήρες για ανεμογεννήτριες που θα εγκαθίστανται σε μεγαλύτερα βάθη και συνεπώς μακρύτερα από τις παράκτιες περιοχές.
Σημαντικά πλεονεκτήματα
— Σε αυτήν την περίπτωση, ποια θα είναι τα πλεονεκτήματα;
— Κατ’ αρχάς ότι τα πάρκα δεν θα φαίνονται από την παραλία, με συνέπεια να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μεγάλες ανεμογεννήτριες ώστε να αξιοποιήσουμε το γεγονός ότι οι άνεμοι που πνέουν στις ανοικτές θάλασσες έχουν μεγαλύτερη ταχύτητα από τους ανέμους στην ξηρά, η οποία μάλιστα αυξάνεται όσο απομακρυνόμαστε από τις ακτές. Φανταστείτε λοιπόν το όφελος από μονάδες 100 τέτοιων ανεμογεννητριών, με συνολική ισχύ όση και ένα εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος που καταναλώνει φυσικό αέριο.
— Τέτοια αιολικά πάρκα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και στις ελληνικές θάλασσες;
— Το Αιγαίο συνδυάζει το πλεονέκτημα των ισχυρών ανέμων με το ύψος των κυμάτων να μην ξεπερνάει τα 8 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι οι πλωτήρες θα είναι ακόμη πιο απλοί και πιο φθηνοί σε κόστος, ενώ μικρότερες μονάδες θα μπορούσαν να ηλεκτροδοτήσουν ολόκληρα νησιά.
— Στον Ατλαντικό Ωκεανό, όμως, τα κύματα έχουν πολύ μεγαλύτερο ύψος. Υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες για τη σχεδίαση των κατασκευών που θα σταθεροποιούν τις ανεμογεννήτριες;
— Οι πλωτές ανεμογεννήτριες που σχεδιάζουμε θα μπορούν να λειτουργούν ακόμη και με κύματα ύψους 15 - 20 μέτρων. Αυτό που έπρεπε να ελέγξουμε είναι αν τα κύματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν μηχανική βλάβη στην ανεμογεννήτρια, για παράδειγμα να σπάσουν ένα πτερύγιο. Ωστόσο, οι μελέτες μας δείχνουν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο αποκλείεται, με τον τρόπο με τον οποίο θα αγκυροβολεί στον βυθό όλη η εγκατάσταση. Το πρόβλημα με τις πλωτές ανεμογεννήτριες είναι περισσότερο οικονομοτεχνικό παρά τεχνολογικό: να επιλέξουμε τους πλωτήρες και τα αγκυροβόλια που θα είναι ασφαλή αλλά και με το μικρότερο δυνατό κόστος.
Επενδυτικό ενδιαφέρον
— Αυτή η ιδέα των πλωτών ανεμογεννητριών έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτών;
— Ηδη χρηματοδοτούμαστε από την Enel, τη μεγαλύτερη επιχείρηση ηλεκτρισμού της Ιταλίας, ενώ βρισκόμαστε με συζητήσεις με εταιρείες από τη Νορβηγία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Ετσι κι αλλιώς, θα χρειαστεί να δημιουργηθεί μία κοινοπραξία που θα αναλάβει την επένδυση για την κατασκευή ενός τέτοιου υπεράκτιου αιολικού πάρκου, αφού θα πρόκειται για μία εγκατάσταση με εκατοντάδες ανεμογεννήτριες και συνεπώς με μεγάλο κόστος. Αυτό που απομένει είναι να κατασκευάσουμε ένα πρωτότυπο μοντέλο το οποίο θα δοκιμαστεί με επιτυχία στην πράξη πείθοντας τους υποψήφιους επενδυτές.
— Εκτιμάτε λοιπόν ότι τα πλωτά αιολικά πάρκα θα γίνουν τελικά πραγματικότητα;
— Νομίζω πως ναι, γιατί το πλεονέκτημα αυτής της τεχνολογίας είναι πως μπορεί να παράγει ηλεκτρισμό από ανανεώσιμες πηγές σε μεγάλη κλίμακα - κατά τη γνώμη μου, με το μόνο δηλαδή τρόπο με τον οποίο η αιολική ενέργεια είναι συμφέρουσα και από οικονομικής σκοπιάς.
H έρευνά του συνδέθηκε με τη θάλασσα
Καθηγητής Ναυπηγικής στο MIT (Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης), ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια, ο κ. Παύλος Σκλαβούνος ακολούθησε μια ερευνητική καριέρα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδεόταν πάντοτε με τη θάλασσα, γεγονός που ο ίδιος αποδίδει και στην καταγωγή του από την Ελλάδα. «Σίγουρα στην επιλογή μου έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε μεγάλη ναυτική παράδοση, κάτι που με έκανε από νωρίς να επιλέξω να σπουδάσω σε κάποιο τομέα που να σχετίζεται με τη ναυτιλία», λέει ο ίδιος. Ετσι, μετά την αποφοίτησή του από το Τμήμα Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης όπου και παραμένει μέχρι και σήμερα.
«Eιδικεύτηκα στον τομέα της υδροδυναμικής», προσθέτει, ειδίκευση που εξηγεί γιατί έχει μέχρι σήμερα σχεδιάσει πλωτές πλατφόρμες για τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες, αλλά και σκάφη για το America’s Cup, το σημαντικότερο ιστιοπλοϊκό αγώνα στον κόσμο. Μάλιστα, έχει και ο ίδιος συμμετάσχει σε έναν από τους αγώνες ως μέλος του πληρώματος.